Aμαζόνες η εξαίρεση ενός αρχαίου κανόνα

Ποιες ήταν οι αμαζόνες

Οι Αμαζόνες ήταν ένας πολεμικός λαός οπού στην σύνθεση τους είχε μόνον γυναίκες ενώ οι άνδρες που υπήρχαν στις πόλεις τους ήταν λιγοστοί και χρησιμοποιούταν ως δούλοι και υπηρετικό προσωπικό.

Οι αμαζόνες γυμνάζονταν συνεχώς και εξασκούνταν στις πολεμικές τέχνες ώστε να είναι ετοιμοπόλεμες ανά πασά στιγμή.

Η κοινωνία των Αμαζόνων ήταν μοναδική για την εποχή της, καθώς οι γυναίκες κατείχαν τους κυρίαρχους ρόλους. Σύμφωνα με τους μύθους, οι Αμαζόνες συνήθως συνευρίσκονταν με άνδρες από γειτονικές φυλές με σκοπό την αναπαραγωγή.

Όταν έρχονταν σε επαφή με άνδρες και τεκνοποιούσαν τα μεν αγόρια τα έδιωχναν από κοντά τους βάζοντας τα σε καλάθια και ρίχνοντας τα σε ποταμούς έτσι ώστε να τα βρίσκουν άνθρωποι εκτός του πληθυσμού των αμαζόνων και να τα μεγαλώσουν (μια άλλη εκδοχή έλεγε ότι τα τραυμάτιζαν σε ένα από τα άκρα τους για να μην γίνουν δυνατοί και ικανοί μαχητές), ενώ τα κορίτσια τα μεγάλωναν και τα ετοίμαζαν ώστε να γίνουν δυνατές και ατρόμητες μαχήτριες.

Λέγονταν επίσης ότι οι αμαζόνες από μικρές σε ηλικία τις έδεναν σφιχτά με ένα ύφασμα τον έναν μαστό εστι ώστε να μην μεγαλώσει και να ατροφήσει με αποτέλεσμα να μην τις εμποδίζει στην ρίψη του ακόντιου η στο τέντωμα του τόξου, ενώ τον άλλο μαστό τον αφήναν για να θηλάζουν τις κόρες τους.

Οι αμαζόνες είχαν τις κοινωνίες τους με στρατιωτική δομή και τιμούσαν την θεά Άρτεμις. Ως πολεμίστριες ήταν άρτια εκπαιδευμένες στην τέχνη του πολέμου και έκαναν χρήση του τόξου και του βέλους προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον εχθρό τους από απόσταση. Επιπλέον, φρόντιζαν να κάνουν σε γρήγορο χρόνο επιθέσεις με τα άλογα, έτσι ώστε να μην έχει περιθώριο ελιγμού και διαφυγής ο αντίπαλος. Είχαν φαρέτρες, δόρατα και εξοπλίζονταν με ζώνες που φορούσαν και οι Έλληνες πολεμιστές, τους λεγόμενους ζωστήρες. Οι Αμαζόνες υπήρξαν μάχιμες, τολμηρές, ενεργές και πολεμικά αρκετά ικανές, στοιχεία τα οποία τις διαφοροποίησαν αρκετά από άλλες γυναίκες της εποχής.

Επίσης είχαν ένα ανεπτυγμένο σύστημα νόμων και διακυβέρνησης, καθώς και μια πλούσια καλλιτεχνική και πολιτιστική παράδοση.

Οι βασίλισσες των αμαζόνων

Ας αναφέρουμε τις γνωστές βασίλισσες των αμαζόνων μέσα από την αρχαιά μας ελληνική παρακαταθήκη.

Αντιόπη. Η Αντιόπη ήταν κόρη του θεού του πολέμου ΑΡΕΩΣ και αδελφή (ή κατά μία εκδοχή κόρη) της βασίλισσας των Αμαζόνων Ιππολύτης. Υπήρξε σύζυγος του Θησέα (η μοναδική αναφερόμενη έγγαμη Αμαζόνα σε ολόκληρη τη μυθολογία) και μητέρα του Ιππολύτου (κατά τον Πίνδαρο, του Δημοφώντα).

Ο Απολλώνιος ο Ρόδιος (Β 387 κ.ε.) αναφέρει την ίδια την Αντιόπη ως βασίλισσα των Αμαζόνων, η οποία συμβασίλευσε με την Οτρήρη και μαζί διέταξαν να ανεγερθεί ναός του ΑΡΕΩΣ σε ένα νησάκι του Εύξεινου Πόντου. Κατά μία αττική παράδοση, η Αντιόπη σκοτώθηκε στην Αθήνα πολεμώντας στο πλευρό του Θησέα εναντίον των άλλων Αμαζόνων, οι οποίες είχαν εισβάλει στην Αττική για να εκδικηθούν ακριβώς την αρπαγή της από τον Θησέα.

Λαμπετώ. Η Αμαζόνα αυτή ίδρυσε ολόκληρη δυναστεία στον λαό των Αμαζόνων, μαζί με τη Μαρπησία, με την οποία και ταυτίζεται από ορισμένες πηγές. Το όνομα κατά μία άποψη αναφέρεται σε παραδοσιακές λαμπαδηφορίες με πυρσούς προς τιμή της Αρτέμιδος σε κάθε Νέα Σελήνη.

Λυσίππη. Με το όνομα Λυσίππη είναι επίσης γνωστή η πρώτη βασίλισσα των Αμαζόνων, η οποία ίδρυσε τη μυθική πρωτεύουσα του έθνους τους, Θεμίσκυρα. Γονείς της ήταν η Οτρήρη και ο θεός ΑΡΗΣ.

Μαρπησία. Η Μαρπησία (δηλαδή, αυτή που αρπάζει αιφνίδια) ήταν μυθική βασίλισσα των Αμαζόνων. Κάποιες αρχαίες πηγές την ταυτίζουν με τη Λαμπετώ. Κάποιες άλλες θεωρούν ότι η Λαμπετώ ήταν αδελφή της. Βασίλεψε στις Αμαζόνες μαζί με την αδελφή της μετά τον θάνατο της βασίλισσας Λυσίππης. Ήταν μια από τις Αμαζόνες που ίδρυσαν την Έφεσο. Πέθανε στο πεδίο της μάχης και στην θέση της βασίλεψαν οι κόρες της Ωρείθυια και Αντιόπη.

Μύρινα. Μία πολύ γενναία βασίλισσα των Αμαζόνων. Αναφέρεται ως κόρη του Τεύκρου και σύζυγος του βασιλιά Δαρδάνου. Η Μύρινα κήρυξε τον πόλεμο εναντίον των Ατλάντων και με τρεις χιλιάδες Αμαζόνες κατάφερε να κυριεύσει την πόλη τους Κερνήν. Εκεί αιχμαλώτισε τα γυναικόπαιδα και κατέστρεψε εκ θεμελίων την πόλη. Οι υπόλοιποι Άτλαντες παραδόθηκαν τρομοκρατημένοι. Η Μύρινα φέρθηκε σε αυτούς με γενναιοφροσύνη. Υπέγραψε μαζί τους συνθήκη και ίδρυσε μία νέα πόλη στη θέση αυτής την οποία είχε καταστρέψει. Η νέα πόλη ονομάσθηκε Μύρινα. Στη συνέχεια οι Άτλαντες ζήτησαν από τη Μύρινα να τους βοηθήσει εναντίον των Γοργόνων. Η Μύρινα πέτυχε να τις νικήσει και από τότε δεχόταν μεγάλες τιμές από τις υπηκόους της. Για να τιμήσει τις Αμαζόνες που είχαν σκοτωθεί στον πόλεμο, η Μύρινα με τη σειρά της ανέγειρε μεγαλοπρεπές ταφικό μνημείο. Αργότερα η Μύρινα κυρίευσε το μεγαλύτερο τμήμα της Λιβύης, συμμάχησε με τον Ώρο της Αιγύπτου και λεηλάτησε τη Συρία. Τελικώς η Μύρινα σκοτώθηκε από τον βασιλιά Μόψο.

Οτρήρη. Στην ελληνική μυθολογία η Οτρήρη ήταν βασίλισσα των Αμαζόνων. Υπήρξε σύντροφος του θεού ΑΡΕΩΣ και μητέρα της Ιππολύτης, της Αντιόπης, της Λυσίππης, της Μελανίππης και της Πενθεσίλειας. Θεωρείται και αναφέρεται συχνά ως η ιδρύτρια του Ναού της ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ στην Έφεσο. Στην ηγεσία του έθνους των Αμαζόνων τη διαδέχθηκε η κόρη της Ιππολύτη.

Πενθεσίλεια.  Ήταν κόρη του θεού του πολέμου ΑΡΕΩΣ και της Οτρήρης. Η βασιλεία της ανάγεται στην εποχή του Τρωικού Πολέμου, ενώ στην (υποτίθεται προγενέστερη) εποχή του Ηρακλέους βασίλισσα των Αμαζόνων ήταν η Ιππολύτη. Μετά τον θάνατο του Έκτορα στον Τρωικό Πόλεμο, η Πενθεσίλεια ήρθε «από τον αλαργινό Πόντο» να βοηθήσει τους Τρώες επικεφαλής στρατού από Αμαζόνες. Σύμφωνα με κάποια εκδοχή είχε αναγκασθεί να εγκαταλείψει τη χώρα της μετά από κάποιο φόνο που διέπραξε άθελά της, ή ήθελε να εξαγοράσει το κρίμα. Συγκεκριμένα, είχε σκοτώσει κατά λάθος την αδελφή της στο κυνήγι κι έλπιζε βοηθώντας τους Τρώες, που τους προστάτευε η θεά Άρτεμη, προστάτιδα και του κυνηγιού, ότι θα τη συγχωρούσε η θεά. Ο βασιλιάς της Τροίας, ο Πρίαμος, δέχθηκε την Πενθεσίλεια σα να ήταν πραγματική κόρη του και ετοίμασε πλούσιο τραπέζι γι’ αυτή. Η Πενθεσίλεια και οι Αμαζόνες της διακρίθηκαν στη μάχη. Κυνήγησαν τον εχθρό μέχρι τα πλοία του, αλλά τελικώς η Πενθεσίλεια τραυματίσθηκε θανάσιμα από τον Αχιλλέα.

Ωρείθυια. Αμαζόνα, κόρη της βασίλισσας των Αμαζόνων Μαρπησίας. Μετά τον θάνατο της μητέρας της, έγινε εκείνη βασίλισσα μαζί με την Αντιόπη. Προσπάθησε να εμποδίσει την κλοπή της ζώνης της βασίλισσας Ιππολύτης από τον Ηρακλή, χωρίς επιτυχία. Όταν οι Έλληνες φεύγοντας, απήγαγαν την Αντιόπη, η Ωρείθυια συγκέντρωσε στρατό και πολιόρκησε την Αθήνα για να την πάρει πάλι πίσω. Όμως η Αντιόπη πέθανε κατά τη διάρκεια της μάχης και η Ωρείθυια τραυματίστηκε· μετά από λίγο πέθανε και εκείνη. Τη διαδέχθηκε η Πενθεσίλεια.

ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΣ