Η γέννηση του Πάνα

Ο ΘΕΟΣ ΠΑΝΑΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΚΟΣ ΘΕΟΣ ΟΠΩΣ ΤΟΝ ΕΧΟΥΝ ΠΑΡΑΦΡΑΣΕΙ ΑΛΛΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΜΒΙΩΝ ΟΝΤΩΝ

Σύμφωνα με το μύθο, ο Πάνας γεννήθηκε στο όρος Κυλλήνη της Αρκαδίας. Πατέρας του ήταν ο Ερμής και μητέρα του η Δρυόπη. Γεννήθηκε με πόδια και κέρατα τράγου και είχε μακριά γένια. Η μητέρα του όταν τον πρώτο αντίκρυσε τρόμαξε από την όψη του και τον παράτησε. Ο πατέρας του θεός Ερμής λοιπόν τον πήρε ως βρέφος και το πήγε στον Όλυμπο για να το δείξει στους υπόλοιπους θεούς. Όμως ο Πάνας δεν έμεινε εκεί. Έφυγε όταν μεγάλωσε και έζησε μαζί με τις Νύμφες στα δάση της Αρκαδίας.

Ο θεός Πάνας λοιπόν είναι αρχαία ελληνική μυθολογική θεότητα η οποία ήταν και είναι συνυφασμένη με την πανίδα της Φύσης, (άνθρωποι και ζώα). Αντιπροσωπεύει με την μεικτή αυτήν όψη του τόσο την  προστασία, όσο και την γενετική δύναμη της ζωής.

Η λατρεία του θεού Πάνα ήταν σημαντική στην αρχαία Αθήνα. Πολλά σπήλαια και λόφοι πήραν το όνομα του. Στη βορειοδυτική πλευρά της Ακρόπολης υπήρχε το σπήλαιο του Πανός. Ο Πάνας, σύμφωνα με τον Παυσανία για να δώσει μυθικές διαστάσεις στον άθλο των Αθηναίων έγραψε ότι βοήθησε τους Έλληνες στη μάχη του Μαραθώνα με δυνατές και τρομακτικές κραυγές, που ανάγκασαν τους Πέρσες να υποχωρήσουν. Επίσης σπήλαια προς τιμή του Πάνα υπήρχαν στην Πάρνηθα, στο Μαραθώνα και τη Βάρη.

Ο Πάνας αγάπησε μια Νύμφη με το όνομα Σύριγγα. Αυτή τρόμαξε όταν τον είδε για πρώτη φορά και άρχισε να τρέχει. Ο Πάνας προσπάθησε να τη φτάσει και αυτή, προκειμένου να σωθεί, μεταμορφώθηκε σε καλάμι. Ο Πάνας δεν κατάφερε να τη ξεχωρίσει. Έτσι έκοψε μια καλαμιά και έφτιαξε τον αυλό του. Σε ανάμνηση της αγαπημένης του Νύμφης, ονόμασε τον αυλό σύριγγα.

Στον ορφικό ύμνο του ο Ορφέας τον αποκαλεί… σύμπαν του κόσμου, τον ουρανό και τη θάλασσα και την γη που είναι βασίλισσα των πάντων και αθάνατον πυρ, διότι αυτή είναι τα μέλη του Πάνα… δίνοντας και μια άλλη διάσταση στην ετυμολογία του ονόματος του καθώς τον αποκαλεί θεό των πάντων στον υλικό κόσμο καθώς και η λέξη συμ-παν πηγάζει από το όνομα του.

Πολύ αργότερα με την έλευση του χριστιανισμού οι δημιουργοί των κείμενων του δόγματος πήραν την μορφή του Πανός, την ονόμασαν διάβολο και αλλοίωσαν κατά έναν μεγάλο βαθμό την εικόνα του αλλά όχι όμως και την ελληνική μυθολογική του αξία.

Η γνώση είναι αυτήν που θα δώσει σε όλους μας τις απαντήσεις που χρειαζόμαστε ώστε να ξανακαθίσουμε στον δρόμο της Αρετής, χωρίς φόβο, χωρίς ψέμα, χωρίς παραπληροφόρηση.

Ορφικός ύμνος θεού Πάνα

Πάνα καλώ κρατερόν, νόμιον, κόσμοιο το σύμπαν, ουρανόν, ηδέ θάλασσαν ηδέ χθόνα παμβασίλειαν και πύρ αθάνατον τάδε γάρ μέλη εστί τα Πανός. Ελθέ, μάκαρ, σκιρτητά, περίδρομε, σύνθρονε Ὥραις, αιγομελές, βακχευτά, φιλένθεος, αστροδίαιτε, αρμονίην κόσμοιο κρέκων φιλοπαίγμονι μολπή, φαντασιών επάρωγε, φόβων έκπαγλε βροτείων, αιγονόμοις χαίρων ανά πίδακας ηδέ τε βούταις, εύσκοπε, θηρητήρ, Ἠχούς φίλε, σύγχορε Νυμφών, παντοφυής, γενέτωρ πάντων, πολυώνυμε δαίμον, κοσμοκράτωρ, αυξητά, φαεσφόρε, κάρπιμε Παιάν, αντροχαρές, βαρύμηνις, αληθής Ζευς ο κεραστής. Σοί γάρ απειρέσιον γαίης πέδον εστήρικται, είκει δ’ ακαμάτου πόντου το βαρύρροον ύδωρ Ὠκεανος τε πέριξ εν ύδασι Γαίαν ελίσσων, αέριόν τε μέρισμα τροφής, ζωοίσιν έναυσμα, και κορυφής εφύπερθεν ελαφροτάτου πυρός όμμα. Βαίνει γάρ τάδε θεία πολύκριτα σήσιν εφετμαίς αλλάσσεις δέ φύσεις πάντων ταίς σήσι προνοίαις βοσκών ανθρώπων γενεήν κατ’ απείρονα κόσμον. Αλλά, μάκαρ, βακχευτά, φιλένθεε, βαίν’ επί λοιβαίς ευϊέροις, αγαθήν δ’ όπασον βιότοιο τελευτήν Πανικόν εκπέμπων οίστρον επί τέρματα γαίης.

Απόδοση

Τον Πάνα καλώ, τον ισχυρό, ποιμενικό, τον σύμπαν του κόσμου, τον ουρανό και την θάλασσα, την βασίλισσα των πάντων γαία, και το αθάνατο πύρ διότι αυτά είναι τα μέλη του Πανός. Έλα μακάριε, χορευτή, περιφερόμενε, ομόθρονε των Ωρών, τραγοπόδαρε, βακχευτή, φιλένθεε, κάτοικε των άστρων, εσύ υφαίνεις την αρμονία του κόσμου με φιλοπαίγμονα σκοπό, συνδράμεις την φαντασία και προκαλείς φόβους στις ψυχές των θνητών, χαίρεσαι με τους αιγοβοσκούς και τους βουκόλους στις πηγές, εύστοχε κυνηγέ, φίλε της Ηχούς, συγχορευτή των Νυμφών, εσύ αναφύεις και γεννάς τα πάντα, πολυώνυμε δαήμονα, κοσμοκράτορα, αυξητή, του φωτός κομιστή, καρποφόρε Παιάνα. Χαίρεσαι με τα άντρα τρομερόθυμε, αληθώς ο κερασφόρος Ζευς. Διότι σε εσέ στηρίζεται το απέραντο βασίλειο της Γαίας και σε εσένα υπακούει το βαρύρροον ύδωρ του ακάματου Πόντου, και ο Ωκεανός που περιελίσσει την Γαία με τα ύδατά του, και το αέριο μέρισμα της τροφής που είναι σπινθήρας ζωής των ζώων, και υπεράνω της κορυφής, ο οφθαλμός του ελαφροτάτου πυρός. Διότι αυτά τα πολυποίκιλα θεία στοιχεία κινούνται με δικές σου ωθήσεις και αλλάζεις την φύση των πάντων με τις δικές σου πρόνοιες, ποιμένοντας το γένος των ανθρώπων μέσα στον απέραντο κόσμο. Αλλά μακάριε, συ που είσαι γεμάτος από βάκχικον ενθουσιασμό, έλα στις ιερότατες σπονδές και κάνε να έχουμε καλό τέλος του βίου, εκπέμποντας τον πανικό σου οίστρο στα πέρατα της Γαίας.